Lĩnh vực bán hàng đa cấp tại Việt Nam đang trải qua một giai đoạn tăng trưởng đáng kể về doanh thu cũng như sự đóng góp vào nguồn thuế quốc gia. Trong năm 2020, doanh thu của ngành này đã vượt qua con số 15,438 tỷ đồng (623 triệu USD), tăng 22,8% so với năm 2019. Năm 2021, con số này đã tiếp tục tăng lên hơn 19,000 tỷ đồng (772 triệu USD), với sự gia tăng 24% so với năm 2020. Điều đáng chú ý, trong suốt 5 năm liền, ngành bán hàng đa cấp không chỉ duy trì sự ổn định mà còn chứng kiến mức tăng trưởng ấn tượng với tỷ lệ tăng cao.
Nguyên nhân là do Việt Nam hiện là một môi trường lý tưởng cho kinh doanh đa cấp, với dân số gần 100 triệu người, mức độ cải thiện đời sống và thu nhập của người dân tăng liên tục, đặc biệt là tầng lớp trung lưu. Điều này tạo ra nhiều cơ hội cho kinh doanh đa cấp. Các doanh nghiệp tham gia lĩnh vực này cũng được hưởng nhiều lợi ích như sự thừa nhận của pháp luật, không đòi hỏi đầu tư lớn, không yêu cầu mặt bằng, không có áp lực về doanh số, không bị gò bó về thời gian, và có thể tham gia dễ dàng mà không phân biệt về trình độ học vấn và địa điểm sinh sống.
Việt Nam cũng đã được xếp hạng trong Top 5 thị trường trên toàn cầu có tốc độ tăng trưởng nhanh nhất trong lĩnh vực bán hàng đa cấp vào năm 2019. Số lượng người tham gia bán hàng đa cấp ở Việt Nam đứng thứ 5 tại khu vực Đông Nam Á, sau Indonesia, Thái Lan, Philippines và Malaysia.
Tuy nhiên, hiện nay, một số doanh nghiệp hoạt động bán hàng đa cấp không tuân thủ đầy đủ các quy định pháp luật, điều này làm cho nhà nước có động thái mạnh hơn trong việc siết chặt quản lý các hoạt động đa cấp và có những xử phạt mạnh đối với những công ty làm sai pháp luật.
Theo thống kê từ Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia, hiện tại có 20 doanh nghiệp hoạt động bán hàng đa cấp hợp pháp tại Việt Nam. Trong năm 2022, đã có 2 doanh nghiệp chấm dứt hoạt động bán hàng đa cấp, bao gồm Công ty TNHH Siberian Health Quốc tế và Công ty TNHH Homeway Việt Nam. Cả hai doanh nghiệp này đã bị thu hồi giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp do vi phạm nghiêm trọng các quy định pháp luật.
Ngoài ra, trong năm 2022, Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng đã tiến hành thanh tra chuyên ngành về việc tuân thủ pháp luật trong kinh doanh đa cấp đối với 5 doanh nghiệp khác. Kết quả cho thấy các doanh nghiệp này về cơ bản đã tuân thủ các quy định pháp luật về quản lý hoạt động bán hàng đa cấp, tuy nhiên vẫn còn một số vấn đề tồn tại và hạn chế. Trước những biện pháp siết chặt quản lý và chấn chỉnh bán hàng đa cấp biến tướng, tình hình kinh doanh của các doanh nghiệp trong lĩnh vực này hiện ra sao?
Herbalife
Herbalife là một trong những công ty và cộng đồng hàng đầu về sức khỏe và thể chất. Công ty cung cấp các sản phẩm dinh dưỡng chất lượng cao cho người tiêu dùng tại hơn 90 thị trường thông qua các Thành Viên kinh doanh, cùng với chương trình tiếp thị 1 kèm 1, và một cộng đồng hỗ trợ truyền cảm hứng mạnh mẽ cho khách hàng.
Tháng 11 năm 2009 Herbalife Việt Nam chính thức hoạt động. Việt Nam là thị trường thứ 71 của Herbalife trên toàn cầu. Hiện nay, thương hiệu có Trụ sở chính tại TP. HCM và nhiều chi nhánh trên khắp cả nước.
Doanh thu Herbalife ghi nhận xu hướng tăng liên tục trong giai đoạn 2020 - 2022. Cụ thể, năm 2020, doanh thu của thương hiệu đạt gần 5.4 nghìn tỷ đồng. Con số này tăng 25.3% vào năm 2021 sau đó tăng thêm 10.9% vào năm 2022, đạt gần 7.5 nghìn tỷ đồng. Về lợi nhuận sau thuế, năm 2020, lợi nhuận sau thuế ghi nhận hơn 280 tỷ đồng. Con số này tăng 17.8% vào năm 2021. Sau đó, lợi nhuận năm 2022 ghi nhận mức giảm 78.1% so với năm 2021, đạt hơn 70 tỷ đồng.
New Image
New Image Việt Nam được thành lập năm 2013, có trụ sở chính tại TP.HCM. Qua nhiều năm thành lập và phát triển, các sản phẩm của New Image Việt Nam đã có mặt tại nhiều tỉnh thành và chúng tôi đã mở rộng văn phòng chi nhánh tại Hà Nội, Cần Thơ và Đà Nẵng.
Thương hiệu cung cấp 4 nhóm sản phẩm bao gồm các sản phẩm chứa thành phần sữa non, quản lý cân nặng, hỗ trợ sức khỏe tim mạch và chăm sóc da hỗ trợ làm giảm lão hóa.
Trong ba năm, doanh thu và lợi nhuận sau thuế của New Image ghi nhận xu hướng tăng. Năm 2022, doanh thu của công ty đạt gần 4.9 nghìn tỷ đồng. Con số này tăng 8.6% so với năm 2021 và tăng 39% so với năm 2020. Về lợi nhuận sau thuế, năm 2020, lợi nhuận sau thuế ghi nhận hơn 72 tỷ đồng. Con số này tăng mạnh 402.8% vào năm 2021 và tăng thêm 151.4% vào năm 2022, đạt tới gần 420 tỷ đồng.
Amway
Amway Việt Nam được thành lập vào năm 2008, là thành viên của Tập đoàn bán hàng trực tiếp hàng đầu thế giới Amway. Tập đoàn Amway được thành lập vào năm 1959 tại Ada, bang Michigan, Hoa Kỳ. Trải qua 60 năm hình thành và phát triển, Amway đã trở thành Tập đoàn bán hàng trực tiếp hàng đầu Thế giới & có mặt tại hơn 100 quốc gia và vùng lãnh thổ.
Tại Việt Nam, Amway sản xuất và kinh doanh đa dạng các sản phẩm chất lượng cao thuộc các dòng thực phẩm bảo vệ sức khỏe và thực phẩm bổ sung Nutrilite, dòng sản phẩm chăm sóc da Artistry, dòng sản phẩm chăm sóc cá nhân gồm: Glister, Santinique và G&H và dòng sản phẩm chăm sóc gia dụng Amway Home.
Amway có doanh thu đạt hơn 1.5 nghìn tỷ đồng năm 2020. Con số này tăng 23.4% vào năm 2021 và tăng thêm 26.09% vào năm 2022, đạt gần 2.4 nghìn tỷ đồng. Về lợi nhuận sau thuế, năm 2020, lợi nhuận ghi nhận hơn 45 tỷ đồng. Con số này tăng thêm 10 tỷ đồng vào năm 2021 sau đó tăng 50.6% vào năm 2022, đạt lợi nhuận gần 90 tỷ đồng.
Unicity Marketing
Công ty TNHH Unicity Việt Nam là một trong những công ty bán hàng đa cấp uy tín nhất Việt Nam. Công ty TNHH Unicity Việt Nam là thành viên của tập đoàn Unicity International của Hoa Kỳ. Tập đoàn này có lịch sử phát triển hơn 100 năm, đứng thứ 87 trong 500 công ty tư nhân hàng đầu nước Mỹ.
Các sản phẩm của công ty chính của công ty chủ yếu về thực phẩm bảo vệ sức khỏe và mỹ phẩm, được chứng nhận là chất lượng tốt, góp phần mang lại cuộc sống tốt đẹp hơn.
Năm 2022, doanh thu của Unicity Marketing đạt hơn 1.2 nghìn tỷ đồng. Con số này tăng 7% so với năm 2021 và tăng 33.6% so với năm 2020. Lợi nhuận sau thuế của Unicity Marketing cũng có sự tăng đều trong ba năm. Cụ thể lợi nhuận của thương hiệu trong hai năm 2020 và 2021 có xu hướng tăng thêm 10 tỷ đồng. Sau đó, năm 2022, lợi nhuận thương hiệu tiếp tục tăng thêm 10 tỷ đồng nữa, đạt gần 30 tỷ đồng.
Nu Skin Enterprises
Nu Skin là một công ty bán hàng trực tiếp chuyên sản xuất và phân phối các sản phẩm chất lượng cao thông qua hệ thống mạng lưới các Nhà Liên Kết Thương Hiệu. Sản phẩm chính của thương hiệu liên quan đến chống lão. Nu Skin được niêm yết trên thị trường chứng khoán New York và có mặt tại gần 50 thị trường trên thế giới.
Doanh thu và lợi nhuận sau thuế của thương hiệu ghi nhận tăng trưởng liên tục trong ba năm. Năm 2020, doanh thu của Nu Skin Enterprises đạt hơn 1 nghìn tỷ đồng. Con số này giảm 23.2% vào năm 2021 và tăng thêm 4.8% vào năm 2022, đạt hơn 830 tỷ đồng. Về lợi nhuận sau thuế, thương hiệu đạt hơn 55 tỷ đồng năm 2020. Đến năm 2021, lợi nhuận thương hiệu giảm 10.7%, sau đó tiếp tục giảm 95.7%, đạt hơn 2 tỷ đồng vào năm 2022.
Oriflame
Được sáng lập vào năm 1967 bởi hai anh em người Thụy Điển Jonas và Robert af Jochnick tại Stockholm, đến năm 2003 Oriflame chính thức gia nhập thị trường Việt Nam. Với kinh nghiệm hơn 50 năm làm việc, Oriflame mang đến các sản phẩm làm đẹp an toàn, xu hướng nhất cho phái đẹp và đã xây dựng được một cộng đồng người tiêu dùng sử dụng và hài lòng với sản phẩm làm đẹp từ Thụy Điển.
Doanh thu thuần và lợi nhuận sau thuế của Oriflame dao động liên tục qua từng năm trong giai đoạn từ 2020-2022. Cụ thể, năm 2022 doanh thu của thương hiệu đạt gần 580 tỷ đồng, tăng 21.7% so với năm trước nhưng giảm 12% với năm 2020. Lợi nhuận sau thuế của thương hiệu từ âm gần 2 tỷ đồng năm 2020, sau đó tăng lên hơn 1.7 tỷ đồng năm 2021 và giảm trở lại mực lợi nhuận âm gần 1 tỷ đồng năm 2022.
Liên kết Việt Nam
Là công ty chuyên về thực phẩm chức năng, bổ trợ cho sức khỏe người dùng, Vinalink Group đã sản xuất và phân phối rất nhiều những sản phẩm hữu ích, từ mỹ phẩm làm đẹp, thực phẩm bảo vệ sức khỏe, thực phẩm cho tới các đồ uống.
Tuy nhiên, trong giai đoạn gần đây, hoạt động của công ty bị biến tướng. Trong đầu năm 2023, nhiều sinh viên nhận thấy họ có dấu hiệu bị lừa bán hàng đa cấp thông qua lời hứa hẹn trả lương từ 3,2 – 7,6 triệu đồng/tháng khi ứng tuyển vào công việc bán hàng mỹ phẩm. Sau khi sự việc diễn ra, Vinalink Group đình chỉ 8 nhà phân phối (NPP), chấm dứt hoạt động 7 NPP đã có những hành vi sai phạm.
Doanh thu Liên kết Việt Nam năm 2021 tăng 3.7% so với năm 2020 và tiếp tục tăng vào năm 2022 đạt mức doanh thu gần hơn gần 420 tỷ đồng. Lợi nhuận sau thuế công ty cũng ghi nhận xu hướng tăng. Từ năm 2020 đến năm 2021, lợi nhuận tăng 6.4% từ 7.8 tỷ đồng lên hơn 8.3 tỷ đồng. Sang đến năm 2022, lợi nhuận tiếp tục tăng mạnh 207.5%, đạt gần 26 tỷ đồng.
GCOOP
Gcoop là một trong số những công ty, doanh nghiệp xã hội và các nhóm xã hội thực hiện bán hàng theo hình thức hợp tác toàn cầu để đưa sản phẩm ra thế giới. Gcoop được ra đời dựa trên nền tảng của công ty cổ phần General Bio. Tại đây, đông đảo các hội viên tham gia chia sẻ chính sách, phương hướng kinh doanh để tạo nên các chương trình hay chiến dịch cộng đồng hỗ trợ kinh doanh hợp lý nhất.
Doanh thu của GCOOP đạt hơn 140 tỷ đồng năm 2022. Con số này tăng 68.3% so với năm 2021 và tăng 57.6% so với năm 2020. Lợi nhuận sau thuế của thương hiệu ghi nhận lợi nhuận dương trong năm 2020. Cụ thể, trong năm 2020, lợi nhuận của thương hiệu đạt hơn 18 tỷ đồng, sau đó lợi nhuận của thương hiệu giảm xuống mức âm và có xu hướng tăng lỗ từ âm gần 2 tỷ đồng năm 2021 xuống âm gần 9.5 tỷ đồng năm 2022.
Thiên sư
Tập đoàn TIENS bước chân vào Việt Nam từ năm 2000. Trải qua 23 năm phát triển, đến nay TIENS đã xây dựng được một hệ thống mạng lưới rộng khắp các tỉnh thành, với 14 đại lý cùng hơn 20 nghìn nhà phân phối và người tiêu dùng trên khắp Việt Nam.
Những dòng sản phẩm TIENS ưu việt được đưa vào thị trường Việt Nam bao gồm Thực phẩm Chức năng, thiết bị chăm sóc sức khỏe gia đình, sản phẩm dưỡng da, hàng tiêu dùng,… Với chất lượng vượt trội được kết hợp giữa công nghệ sinh học hiện đại với nền văn hóa dưỡng sinh 5000 năm Trung Hoa, sản phẩm Tiens đã được đông đảo người tiêu dùng đón nhận, được các cơ quan ban ngành Việt Nam đánh giá cao.
Doanh thu của TIENS đạt hơn 220 tỷ đồng năm 2022. Con số này tăng 50.4% so với năm 2021 và tăng hơn 92.1% so với năm 2020. Lợi nhuận của thương hiệu ghi nhận tăng liên tục. Cụ thể, công ty ghi nhận mức lợi nhuận hơn 5 tỷ đồng vào năm 2020. Con số này tăng mạnh 156.4% vào năm 2021, sau đó tăng đến 20 tỷ đồng vào năm 2022.
Lô Hội
Công ty TNHH TM Lô Hội được thành lập vào ngày 15/06/2002 với trụ sở chính đặt tại Quận 3, Tp. Hồ Chí Minh. Đây cũng là Nhà nhập khẩu và phân phối độc quyền các sản phẩm bảo vệ sức khoẻ, mỹ phẩm mang thương hiệu Forever Living Products của Hoa Kỳ tại Việt Nam.
Doanh thu của Lô Hội trong giai đoạn từ năm 2020 đến 2021, ghi nhận doanh thu dao động 140-145 tỷ đồng. Năm 2022, doanh thu đột phát hơn, tăng 10% so với năm 2021, đạt gần 155 tỷ đồng. Lợi nhuận sau thuế của thương hiệu xu hướng tăng trong hai năm 2020 và 2021, từ hơn 2 tỷ đồng lên hơn 7 tỷ đồng, tăng 212.6%.
Total Swiss
Total Swiss Việt Nam là một công ty kinh doanh đa cấp có trụ sở tại Thụy Sĩ và hoạt động tại Việt Nam. Công ty chuyên sản xuất và phân phối các sản phẩm chăm sóc sức khỏe, sắc đẹp và dinh dưỡng bao gồm thực phẩm chức năng, mỹ phẩm, đồ dùng gia đình và các sản phẩm khác.
Total Swiss Việt Nam được thành lập từ năm 2012 và đã trở thành một trong những công ty đa cấp có doanh thu cao tại Việt Nam. Công ty cam kết mang đến cho khách hàng những sản phẩm chất lượng và dịch vụ tốt nhất, đồng thời cũng cung cấp cơ hội kinh doanh và phát triển cho những người muốn tham gia mô hình kinh doanh đa cấp.
Năm 2022, doanh thu thương hiệu Total Swiss ghi nhận đạt gần 117 tỷ đồng, tăng 36.8% so với năm 2021 và tăng 62.2% so với năm 2020. Doanh thu của thương hiệu có xu hướng tăng kéo theo lợi nhuận tăng hằng năm. Cụ thể, năm 2020, lợi nhuận sau thuế của thương hiệu đạt hơn 23 tỷ đồng. Con số này tăng thêm gần 4 tỷ đồng năm 2021. Sau đó, tiếp tục tăng 40.2% vào năm 2022, ghi nhận hơn 38 tỷ đồng.
Elken International
Công ty TNHH Elken International Việt Nam là chi nhánh của công ty đa quốc gia Elken International, chuyên kinh doanh các sản phẩm chăm sóc sức khỏe và làm đẹp, bao gồm các sản phẩm dinh dưỡng, chăm sóc da, chăm sóc tóc, chăm sóc cơ thể và các sản phẩm khác. Elken International được thành lập tại Malaysia vào năm 1995 và hiện nay có mặt ở nhiều quốc gia trên thế giới, bao gồm Đài Loan, Indonesia, Thái Lan, Philippines, Ấn Độ, Singapura, Australia và Việt Nam.
Tại Việt Nam, Elken International đã được thành lập vào năm 2003 và nhanh chóng trở thành một trong những công ty hàng đầu trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe và làm đẹp. Ngoài ra, Elken International cũng mang đến cho khách hàng các cơ hội kinh doanh bằng cách trở thành đại lý của công ty và tham gia vào mô hình kinh doanh đa cấp của Elken International.
Trong ba năm, doanh thu của Elken International dao động ở mức 40-45 tỷ đồng. Về lợi nhuận sau thuế, Elken International là thương hiệu duy nhất trong top có ba năm liền ghi nhận lợi nhuận âm. Lợi nhuận năm 2020 của thương hiệu đạt gần âm hơn 1.2 tỷ đồng. Con số này tăng lên âm hơn 3 tỷ đồng vào năm 2021 và đạt âm hơn 4.7 tỷ vào năm 2022.
Thị trường kinh doanh đa cấp hiện đang diễn biến rất phức tạp với nhiều thủ đoạn tinh vi, đánh vào lòng tham và sự thiếu hiểu biết của nhiều người, đã lôi kéo được nhiều thành phần, nhất là các bạn trẻ gia nhập vào mạng lưới đa cấp phi pháp. Vì vậy để tạo môi trường kinh doanh đa cấp lành mạnh và bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng, nhà nước đã đề xuất một số biện pháp quan trọng.
Đầu tiên, doanh nghiệp kinh doanh đa cấp cần tập trung vào nâng cao chất lượng sản phẩm và đảm bảo sự tin tưởng của khách hàng. Ngoài ra, đẩy mạnh việc phân phối sản phẩm đến tay người tiêu dùng. Đồng thời việc quản lý và đào tạo nhà phân phối theo đúng quy định pháp luật là điều quan trọng. Giám sát thị trường để phát hiện và xử lý các hoạt động bất thường, và hợp tác chặt chẽ với cơ quan quản lý như Bộ Công Thương để cảnh báo, tuyên truyền cho người dân và tạo một môi trường kinh doanh tốt hơn.
Nguồn: Báo cáo thị trường kinh doanh đa cấp Việt Nam của Vietdata năm 2022