Cá tra Việt Nam ngày càng được người tiêu dùng thế giới ưa chuộng bởi tính tiện dụng, cấu trúc và mùi vị trung tính, dễ chế biến và giá cả phải chăng phù hợp với mọi phân khúc thị trường.
Đến năm 2022, cá tra Việt Nam chinh phục hơn 140 thị trường trên thế giới, trong đó có những thị trường yêu cầu khắt khe về an toàn thực phẩm và quy chuẩn kỹ thuật như Mỹ, EU và những thị trường mà trước đây cá nuôi chưa được ưa chuộng như Nhật Bản.
Sự nổi tiếng của cá tra và những nỗ lực của cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam nhằm đưa cá tra ra thế giới đã giúp ngành này mang về một lượng ngoại tệ lớn mỗi năm. Với kim ngạch xuất khẩu 1,5-2,4 tỷ USD/năm, cá tra chiếm 16-26% tổng giá trị xuất khẩu thủy sản của Việt Nam.
Nhìn lại bức tranh xuất khẩu cá tra 2017 - 2022 và dự báo 2023
Chịu áp lực hàng rào thuế chống bán phá giá tại thị trường Mỹ năm nào, bị truyền thông tại EU “vạch mặt” vì cạnh tranh với cá thịt trắng và các rào cản thị trường khác, nhưng cá tra Việt Nam vẫn mạnh mẽ vươn ra thị trường thế giới và khẳng định vị thế của mình. Có được điều này là nhờ sự lớn mạnh của cộng đồng doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu cá tra Việt Nam, biết nắm bắt cơ hội thị trường, vượt qua thách thức, rào cản, tạo dựng uy tín cho hàng Việt Nam.
Cá tra đã trở thành mặt hàng cá thịt trắng nuôi được ưa chuộng số 1 tại nhiều thị trường như EU, Mexico, Anh, Trung Quốc, Nhật Bản, các nước Trung Đông và gia tăng thị phần tại các thị trường lớn như Mỹ, Nga.
Trong 6 năm qua, xuất khẩu cá tra có những giai đoạn thăng trầm, chủ yếu chịu ảnh hưởng của đại dịch Covid 2020 - 2021.
Theo đó, năm 2020, xuất khẩu cá tra giảm xuống mức thấp nhất với gần 1,5 tỷ USD, giảm 26% so với năm 2019. Dịch Covid bùng phát mạnh trên thị trường thế giới, đặc biệt là tại Mỹ và EU khiến nhu cầu sụt giảm và nghiêm trọng hơn là nhu cầu tiêu thụ giảm. đứt gãy chuỗi hậu cần thương mại toàn cầu, giá cước vận tải đường biển tăng mạnh khiến doanh nghiệp cá tra không thể tiếp cận các thị trường xa như châu Mỹ, châu Âu.
Năm 2021, thị trường tiêu thụ bắt đầu phục hồi nhưng dịch Covid-19 liên tục bùng phát tại Việt Nam, đặc biệt đỉnh điểm vào quý III đã làm đứt gãy toàn bộ chuỗi sản xuất thủy sản thương mại. Cá tra chịu thiệt hại nặng nề nhất từ dịch bệnh do nằm trong vùng tâm dịch và thời điểm đó phải là thời điểm đẩy mạnh sản xuất xuất khẩu để phục vụ nhu cầu cuối năm. Vì vậy, xuất khẩu cá tra dù có phục hồi 8% nhưng cũng chỉ đạt hơn 1,6 tỷ USD.
Năm 2022 được coi là thời kỳ “phục hưng” của ngành cá tra Việt Nam. Xuất khẩu cá tra của Việt Nam bứt phá mạnh mẽ với kỷ lục 2,4 tỷ USD. Sau đỉnh dịch, tồn kho duy trì ở mức cao, sản xuất chế biến phục hồi, nhu cầu các thị trường đều tăng. Giá xuất khẩu cá tra tăng 20-55%, nhất là thị trường Mỹ. Xung đột giữa Nga và Ukraine khiến nguồn cung cá thịt trắng tại nhiều thị trường giảm, tạo cơ hội cho cá tra tăng thị phần.
Lạm phát đang làm giảm nhu cầu thủy sản trên thị trường thế giới, xuất khẩu cá tra cũng sẽ bị ảnh hưởng một phần. Tuy nhiên, với lợi thế nguồn cung ổn định và giá cả phải chăng, xuất khẩu cá tra sẽ ổn định hơn so với các mặt hàng khác và được kỳ vọng sẽ bứt phá mạnh ngay khi thị trường ổn định.
Năm 2023, cá thịt trắng được dự báo sẽ thiếu hụt nguồn cung và tăng giá mạnh. Khi lạm phát thâm nhập vào các nền kinh tế thế giới, đặc biệt là tại các thị trường G7, người tiêu dùng sẽ tiếp tục thắt chặt chi tiêu đối với các mặt hàng thực phẩm giá cao. Các mặt hàng thực phẩm giá trung bình như cá tra sẽ không bị ảnh hưởng đáng kể. Vì vậy, cá tra Việt Nam vẫn nhìn thấy cơ hội lạc quan vào năm 2023.
(VASEP)
Xem thêm: Báo cáo ngành Thủy sản
Báo cáo ngành Thủy sản - số tháng 12/2022